Τα οφέλη της μουσικοθεραπείας
Η μουσική είναι μια παγκόσμια εμπειρία, στην οποία μπορούν όλοι να συμμετάσχουν και να βάλουν το δικό τους λιθαράκι. Η μελωδία, η αρμονία και ο ρυθμός είναι τα τρία θεμελιακά της στοιχεία που μας επιτρέπουν να μελετήσουμε τις εσωτερικές μας αντιδράσεις. Η μουσικοθεραπεία, λοιπόν, είναι μια δημιουργική διαδικασία ωρίμανσης και βελτίωσης, κατά την οποία αλληλεπιδρά ο θεραπευόμενος με τη μουσική και το θεραπευτή. Σκοπός της είναι να αποκαλυφθεί το «μουσικό παιδί» που ο καθένας κρύβει μέσα του, με τη βοήθεια μη λεκτικών τεχνικών.
Η Εθνική Ένωση για τη Μουσικοθεραπεία την ορίζει ως τη «χρήση της μουσικής για την επίτευξη θεραπευτικών και όχι μουσικών στόχων: την αποκατάσταση, διατήρηση και βελτίωση της διανοητικής και φυσικής υγείας». Συνεπώς δεν είναι εναλλακτική θεραπεία αλλά συμπληρωματική και διαδραματίζει θεραπευτικό ρόλο. Ο θεραπευόμενος δεν ακούει απλά κάποιους ήχους, αλλά συμμετέχει ενεργά στην όλη διαδικασία μέσω αυτοσχεδιασμού. Οι συνεδρίες γίνονται ατομικά ή και σε μικρές ομάδες των 4-5 ατόμων.
Ο θεραπευτής ακούει τη μουσική του ανθρώπου, δηλαδή την αναπνοή του, τη χροιά της φωνής του, το ρυθμό των κινήσεών του και την αντανακλά, συνήθως σε πολυφωνικό όργανο, συνθέτοντας έτσι μία ατμόσφαιρα οικεία σε αυτόν. Ο θεραπευόμενος ακούει την οικεία σ’ αυτόν ηχητική εικόνα που δημιουργεί ο μουσικοθεραπευτής, αισθάνεται ότι ένας άνθρωπος τον νιώθει, τον καταλαβαίνει, μπορεί να συνυπάρξει μαζί του και εμπλέκεται στη θεραπευτική σχέση χτίζοντας εμπιστοσύνη.
Η ψυχολόγος έχει συμμετάσχει με παρουσίαση περίπτωσης στο βιβλίο: Μουσικοθεραπεία – Ο τρίτος δρόμος. Θ.Ψαλτοπούλου (2016). Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα και βοηθήματα
Πού απευθύνεται η μουσικοθεραπεία;
Η μουσικοθεραπεία απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε παιδιά και ενήλικους με ειδικές ανάγκες, καθώς και σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ή προβλήματα συμπεριφοράς.
Τι μπορεί να αποκομίσει ένα άτομο από τη μουσικοθεραπεία;
- Έκφραση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ειδικά για άτομα που δυσκολεύονται να εκφραστούν λεκτικά, είτε λόγω κάποιας φυσικής συστολής είτε λόγω κάποιου είδους αναπηρίας.
- Επικοινωνία. Ο θεραπευόμενος μπορεί να έρθει καταρχάς σε επικοινωνία με τον εαυτό του και τις ανάγκες του και κατά δεύτερον με τα άλλα μέλη της ομάδας, με κοινό πάντα παρονομαστή τη μουσική.
- Κοινωνικοποίηση. Ο θεραπευόμενος είναι μέλος μιας ομάδας με κοινούς στόχους και κοινά εργαλεία. Τα μέλη της ομάδας συμπορεύονται με στόχο την εξέλιξή τους, κάτι που δε γίνεται παρά να τους ενώσει και να τους εκμαιεύσει δεξιότητες κοινωνικοποίησης.
- Αυτοπεποίθηση. Το άτομο δεν καλείται να μάθει κάτι, άρα δεν κριτικάρεται και δεν αποτυχαίνει, οπότε δε νιώθει μειονεκτικά αλλά αυξάνει η αυτοπεποίθησή του.
- Αποδοχή. Αφού, λοιπόν, το άτομο δεν κριτικάρεται, είναι πλήρως αποδεκτό να ενεργήσει και να βγάλει το δικό του υγιές κομμάτι, με τη βοήθεια πάντα του θεραπευτή του, σύμφωνα με την ανθρωπιστική φιλοσοφία.
- Δημιουργικότητα. Ο θεραπευόμενος ενεργεί μέσα σε περιβάλλον αποδοχής, μέσα στο οποίο εκμαιεύονται τα υγιή, δημιουργικά του στοιχεία, που το βοηθούν να εκφραστεί, ακόμη και να συνθέσει τη δική του μουσική.
- Βελτίωση της συγκέντρωσης. Έχει φανεί πως τη στιγμή της δημιουργίας η συγκέντρωση βελτιώνεται, αφού ο θεραπευόμενος απορροφάται από τη μουσικοθεραπευτική διαδικασία.
- Βελτίωση της κινητικότητας. Η βελτίωση αυτή έρχεται μέσα από τη χρήση των μουσικών οργάνων και κάποιες κινητικές ασκήσεις.
- Καταπολέμηση άγχους. Το άγχος μπορεί να προέρχεται από την κριτική πάνω στις αδυναμίες του ατόμου, κάτι που όπως ειπώθηκε, δεν συμβαίνει στις συναντήσεις. Επίσης, μπορεί να προέρχεται από την έλλειψη εκτόνωσης, την έλλειψη παρέας, τις κακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, πράγματα που καλύπτονται αρκετά στις μουσικοθεραπευτικές συναντήσεις, άρα μειώνεται και το άγχος.
- Ψυχαγωγία. Εν τέλει, το άτομο που συμμετέχει στη διαδικασία αυτή περνά και όμορφα, αφού η μουσική πάντα κρατά και κάτι από τον παραδοσιακό ψυχαγωγικό της ρόλο.
Φωτογραφίες του Χρήστου Μητσιάνη
